Tốc độ mạng, Wifi phụ thuộc vào yếu tố nào?

I. Tốc độ truy cập Hệ thống mạng có dây phụ thuộc vào

1. Thiết bị đầu cuối (máy tính để bàn, laptop)

• Phần cứng: CPU, RAM, Ổ cứng, Card mạng ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ xử lý dữ liệu. Máy tính dùng ổ cứng SSD, RAM lớn (từ 16GB trở lên) sẽ phản hồi mạng nhanh và ổn định hơn loại dùng HDD, RAM thấp.
• Phần mềm: Máy chạy hệ điều hành bản quyền, sạch virus, ít ứng dụng nền → cho hiệu suất mạng tốt hơn. Máy bị nhiễm mã độc, nhiều tiến trình ngầm → làm chậm tốc độ mạng đáng kể.

2. Dây mạng (cáp tín hiệu)

Vật liệu và chất lượng

• Dây mạng lõi đồng nguyên chất (100% copper) có khả năng dẫn tín hiệu tốt hơn dây pha nhôm (CCA).
• Dây có lớp chống nhiễu (STP, FTP) giúp hạn chế suy hao và nhiễu chéo trong môi trường nhiều thiết bị điện.

Khoảng cách

• Theo chuẩn quốc tế, dây mạng Cat5e/Cat6 không nên dài quá 90 – 100 mét
• Dài hơn sẽ suy giảm tín hiệu.

Thi công

• Kéo dây căng, gập gãy, đặt gần nguồn điện cao áp là nguyên nhân gây nhiễu và suy hao mạng
• Với các công trình lớn, cần có thiết bị test dây mạng chuyên dụng (Fluke) sau khi hoàn tất.

3. Switch (Bộ chia mạng)

Switch không đơn giản chỉ là “thiết bị cắm dây”, mà có các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ truyền:

Tốc độ cổng

• Fast Ethernet (10/100 Mbps): tốc độ thấp, chỉ phù hợp văn phòng nhỏ
• Gigabit Ethernet (10/100/1000 Mbps): phổ biến hiện nay
• Multi-Gigabit (2.5G – 10G): dành cho hệ thống tốc độ cao hoặc server nội bộ.

Khả năng xử lý

• Dung lượng chuyển mạch (Switching Capacity) và Tốc độ chuyển tiếp gói (Forwarding Rate) quyết định khả năng truyền nhiều gói tin cùng lúc
•  Tính năng bổ sung:
  • QoS (Quality of Service): ưu tiên băng thông cho ứng dụng quan trọng.
  • LAG (Link Aggregation): gộp nhiều cổng tăng tốc độ và tính dự phòng.

4. Router (Bộ định tuyến)

Router đóng vai trò điều hướng luồng dữ liệu đi ra Internet. Một số yếu tố cần quan tâm:

• Số kết nối đồng thời: router phổ thông chỉ chịu được vài chục thiết bị; dùng cho doanh nghiệp nên chọn dòng chuyên dụng
• Tốc độ cổng WAN: chọn từ Gigabit trở lên để tận dụng đường truyền tốc độ cao
• Khả năng NAT, định tuyến, firewall ảnh hưởng đến độ trễ và bảo mật
• CPU, RAM trong router càng mạnh, xử lý càng mượt

5. Gói cước nhà mạng (ISP)

Quyết định tốc độ kết nối đến các nhà cung cấp dịch vụ như Zoom, Zalo, Facebook, Youtube,…

• Gói cước 200Mbps < 500Mbps < 1Gbps… nhưng cần kiểm tra tốc độ quốc tế
• Một số nhà mạng chỉ cam kết tốc độ trong nước, quốc tế rất thấp → tải dữ liệu từ Server nước ngoài rất chậm.
• Khách hàng doanh nghiệp nên yêu cầu cam kết băng thông quốc tế rõ ràng trong hợp đồng.

6. Cấu hình và quản trị hệ thống mạng

• Người cài đặt và quản trị hệ thống ảnh hưởng rất lớn đến hiệu suất
• Cấu hình VLAN, tách mạng hợp lý giúp giảm xung đột
• Tránh loop mạng (kết nối sai tạo vòng lặp khiến hệ thống nghẽn)
• Cập nhật firmware cho router/switch giúp vá lỗi bảo mật và tối ưu hiệu suất

Tổng kết

Không phải cứ có dây mạng là mạng sẽ mạnh. Để đạt tốc độ tối ưu và độ ổn định cao, cần phối hợp nhiều yếu tố

Thiết bị đầu cuối mạnh + Cáp đạt chuẩn + Switch/Router phù hợp + Kỹ thuật thi công và cấu hình chính xác

Bạn có thể tự kiểm tra các yếu tố đơn giản hoặc liên hệ kỹ thuật viên có kinh nghiệm để tư vấn và xử lý chuyên sâu hơn

Xem thêm: Tổng quan về hệ thống mạng nội bộ cơ bản

II. Tốc độ truy cập Hệ thống mạng không dây (Wifi) phụ thuộc vào

WiFi thực chất chỉ là phần chuyển đổi tín hiệu từ mạng có dây thành không dây, thường được nối ra từ Switch trong hệ thống mạng.

Vì vậy, ngoài các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ của hệ thống mạng có dây (như đường truyền internet, thiết bị chuyển mạch…), thì tốc độ của WiFi còn phụ thuộc thêm vào các yếu tố riêng sau

1. Chuẩn Wi-Fi

Của thiết bị kết nối (điện thoại di động, laptop) và bộ phát Wifi (Access Point)

Lưu ý:

• Tốc độ thực tế chỉ đạt được nếu cả thiết bị & bộ phát wifi cùng hỗ trợ chuẩn cao nhất và
• Tốc độ thực tế thường đạt 60-70% thông số công bố (do điều kiện môi trường thực tế khác với phòng LAB của NSX)

Ví dụ: Bộ phát Wi-Fi 6 nhưng điện thoại chỉ hỗ trợ Wi-Fi 5 thì tốc độ vẫn chỉ theo chuẩn THẤP hơn Wi-Fi 5

2. Băng tần sử dụng

2.4 GHz

• Phủ sóng rộng, xuyên tường tốt
• Tốc độ thấp hơn, dễ nhiễu từ thiết bị điện tử (lò vi sóng, tủ lạnh, gương kính,…) và Sóng Wi-Fi của hàng xóm
• Phù hợp cho thiết bị ở xa router, IoT

5 GHz

• Tốc độ cao, ít nhiễu hơn
• Phạm vi phủ hẹp, kém xuyên tường
• Phù hợp cho thiết bị gần router cần băng thông lớn (TV 4K, camera IP)

6 GHz (Chỉ có ở Wi-Fi 6E/7)

• Tốc độ cực cao, độ trễ thấp, không nhiễu
• Phạm vi phủ rất ngắn, kém xuyên tường
• Dành cho thiết bị cao cấp cần tốc độ cực nhanh

3. Vị trí đặt bộ phát wifi và vật cản

• Đặt ở vị trí trung tâm, thoáng đãng, tránh che khuất bởi tủ, tường bê tông, kim loại.
• Tránh gần các thiết bị gây nhiễu: lò vi sóng, tủ lạnh, gương lớn, bể cá, thiết bị Bluetooth,…
• Càng xa thiết bị, tốc độ càng giảm.

4. Tốc độ xử lý của bộ phát Wifi

• Số lượng kết nối đồng thời: Nhiều thiết bị truy cập đồng thời (camera IP, laptop, TV, điện thoại) sẽ chia sẻ băng thông, gây chậm. Bộ phát Wifi thấp dễ bị “nghẽn cổ chai” trong môi trường đông thiết bị.
• Thông lượng xử lý Wi-Fi (Wi-Fi Throughput): Đánh giá hiệu suất làm việc của bộ phát wifi

5. Tính năng và công nghệ phát sóng

• MIMO: truyền nhiều luồng dữ liệu → tốc độ cao hơn
• MU-MIMO: truyền đồng thời đến nhiều thiết bị → tối ưu môi trường đông người
• Beamforming: tập trung tín hiệu đến thiết bị → sóng mạnh và ổn định hơn
• QoS (Quality of Service): Ưu tiên băng thông cho thiết bị/ứng dụng quan trọng như camera an ninh, gọi video.
• Firmware: Luôn cập nhật firmware mới nhất để tránh lỗi và cải thiện hiệu suất.

6. Chất lượng thiết bị đầu cuối

Liên quan đến trải nghiệm người dùng và thường được bỏ qua khi kiểm tra hệ thống

• Card Wi-Fi hỗ trợ chuẩn nào (n/ac/ax/be), có bao nhiêu anten, có hỗ trợ MU-MIMO hay không.
• Driver cập nhật mới nhất để tránh lỗi, tối ưu tốc độ.
• Thiết bị cũ hoặc phần cứng yếu sẽ không khai thác hết băng thông của Wi-Fi